Жамсо Тумунович Тумунов Шэтын областиин Агын Буряадай тойрогой Табтаанай нютагта түрэһэн юм. Эндэ 1934 ондо долоон жэлэй һургуули дүүргэбэ. Удаань Буряадай багшанарай институдта нэгэ бага һураад, 1935 ондо Агадаа багшалхаар эльгээгдэһэн юм.
1937 ондо Буряадай хүдөө ажахын коммунистическэ һургуулида орожо, тэрэнээ 1939 ондо дүүргээд, номой хэблэлдэ уран һайханай литературын редактораар, оршуулагшаар хүдэлбэ. Дайнай үедэ 1941 онһоо 1946 он болотор, Жамсо Тумунов армида алба хээ. Тэрэ фронтдо шархатаһан, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай нэгэдэхи ба хоёрдохи шатын орденуудаар, медальнуудаар шагнагдаһан юм.
Гэртээ бусаад байхадаа, Жамсо Тумунов Буряадай АССР-эй Уран зохёолшодой холбооной правлениин харюусалгата секретаряар хүдэлбэ. 1947 онһоо 1951 он болотор КПСС-эй ЦК-гай дэргэдэхи Партийна дээдэ һургуулида һуража дүүргээд, республикын Министрнүүдэй Соведэй дэргэдэхи Искусствын хэрэг эрхилхэ управлениин начальнигаар хүдэлөө һэн.
Уран зохёолшо Жамсо Тумунов Буряад литературада горитой ехэ хубита болоһон зохёолнуудые бүхы жанрнуудаар бэшэһэн юм гэбэл, «Илалтын гимн» (1948), «Шэнэ шүлэгүүд» (1950) гэжэ шүлэгэй суглуулбаринууд, 1938 ондо бэшэһэн «Сэсэгмаа» болон бусад зүжэгүуд, «Сухэ-Баатар» (1946) болон бусад поэмэнүүд, «Нойрһоо һэриһэн тала», «Алтан бороо» гэжэ романууд, мүн дайнай үеын рассказууд болоно. Илангаяа «Нойрһоо һэриһэн тала» гэжэ роман дотор уран зохёолшын бэлиг шадабаринь тусгаар хүсэтэйгөөр элирэн гараа бэлэй. Энэ роман немец, венгр, чех, словак, монгол, украин, казах хэлэнүүдтэ оршуулагдаһан, ород, буряад хэлэнүүд дээрэ хэды дахин хэблэгдэн гараһан байна
1975 ондо Жамсо Тумуновай «Талын бургэд» гэжэ ехэ һонин ном хэблэгдээ һэн. Энэ ном соонь уран зохёолшын дайнай үедэ бэшэһэн рассказууд, статьянууд, дайлалдажа ябахадаа бэшэһэн офнцерэй үдэр бүриин тэмдэглэлнүүд, «Наранай орохо зүг тээшэ» гэһэн повесть оруулагданхай.
Уран зохёолшо Жамсо Тумунов 1955 ондо уран бэлигэйнгээ һалбарха түлэг дунда наһа бараһан юм.
1937 ондо Буряадай хүдөө ажахын коммунистическэ һургуулида орожо, тэрэнээ 1939 ондо дүүргээд, номой хэблэлдэ уран һайханай литературын редактораар, оршуулагшаар хүдэлбэ. Дайнай үедэ 1941 онһоо 1946 он болотор, Жамсо Тумунов армида алба хээ. Тэрэ фронтдо шархатаһан, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай нэгэдэхи ба хоёрдохи шатын орденуудаар, медальнуудаар шагнагдаһан юм.
Гэртээ бусаад байхадаа, Жамсо Тумунов Буряадай АССР-эй Уран зохёолшодой холбооной правлениин харюусалгата секретаряар хүдэлбэ. 1947 онһоо 1951 он болотор КПСС-эй ЦК-гай дэргэдэхи Партийна дээдэ һургуулида һуража дүүргээд, республикын Министрнүүдэй Соведэй дэргэдэхи Искусствын хэрэг эрхилхэ управлениин начальнигаар хүдэлөө һэн.
Уран зохёолшо Жамсо Тумунов Буряад литературада горитой ехэ хубита болоһон зохёолнуудые бүхы жанрнуудаар бэшэһэн юм гэбэл, «Илалтын гимн» (1948), «Шэнэ шүлэгүүд» (1950) гэжэ шүлэгэй суглуулбаринууд, 1938 ондо бэшэһэн «Сэсэгмаа» болон бусад зүжэгүуд, «Сухэ-Баатар» (1946) болон бусад поэмэнүүд, «Нойрһоо һэриһэн тала», «Алтан бороо» гэжэ романууд, мүн дайнай үеын рассказууд болоно. Илангаяа «Нойрһоо һэриһэн тала» гэжэ роман дотор уран зохёолшын бэлиг шадабаринь тусгаар хүсэтэйгөөр элирэн гараа бэлэй. Энэ роман немец, венгр, чех, словак, монгол, украин, казах хэлэнүүдтэ оршуулагдаһан, ород, буряад хэлэнүүд дээрэ хэды дахин хэблэгдэн гараһан байна
1975 ондо Жамсо Тумуновай «Талын бургэд» гэжэ ехэ һонин ном хэблэгдээ һэн. Энэ ном соонь уран зохёолшын дайнай үедэ бэшэһэн рассказууд, статьянууд, дайлалдажа ябахадаа бэшэһэн офнцерэй үдэр бүриин тэмдэглэлнүүд, «Наранай орохо зүг тээшэ» гэһэн повесть оруулагданхай.
Уран зохёолшо Жамсо Тумунов 1955 ондо уран бэлигэйнгээ һалбарха түлэг дунда наһа бараһан юм.