Самбу Норжимаевич Норжимаев мүнөөнэй Агын Буряадай автономито тойрогой Могойтын районой Урта һууринда энэ юртэмсын нара түрүүшынхеэ хараһан юм. Багадань эжынь наһа бараһан ушарһаа хүгшэн эжыдээ өөдөө болоһон байгаа. Сомон түрүүлэгшээр, “Ажалшан” колхозой түрүүлэгшээр хүдэлһэн абынь хамалганда тудаһан тула Самбу Норжимаев олон жэлдэ “арадай дайсанай хүбүүн” гэжэ тоологдожо ябаһан гээшэ.
Эхин һургуули дүүргэһэнэй удаа Ага һууринда хоёр жэл соо һураба. Дайнай жэлнүүдтэ нютагайнгаа колхоздо хүдэлһэн. 1948 ондо Совет Армида татагдажа, тэндэһээ Благовещенскын сэрэгэй училищидэ эльгээгдээд, гурбан жэлэй үнгэрхэдэ, лейтенантын зэргэтэйгээр һуралсалаа дүүргэбэ. Примориин сэрэгэй тойрогто, Порт-Артурта (Хитад) алба хээ. 1955 ондо манай сэрэгүүдэй Порт-Артурһаа гаргагдахада, Белоруссиин сэрэгэй тойрогто албаяа үргэлжэлүүлбэ. Бэеын байдалаар албанһаа майор зэргэтэйгээр табигдажа, сэрэгэй пенсидэ гараһанай удаа Буряадай багшанарай училищидэ оробо, һүүлээрнь Буряадай хүдөө ажахын институдта һуража гараа һэн. Институт дүүргэһэнэй удаа телевиденидэ, Буряадай эрдэм-шэнжэлгын бүридэмэл институдта ажаллаба. Энэ үеэр түрүүшынь хоёр ном гараба: “Алтан үндэгэн” – баснинууд, “Үүдхэл” – рассказууд. Нэрэнь яһала суурхажа эхилээ һэн.
Тиигэжэ байтараа Ага нютагаа бусажа, “Улаан Одон” колхозой ахамад экономистаар, удаань Могойтын районой ахамад экономистаар ажаллаба. Бэрхэ мэргэжэлтэн Агын тойрогой түб һууринда уригдаад, пенсидэ гаратараа тойрогой ахамад экономистаар ажаллаа һэн. 1988 ондо пенсидэ гараад, “Гурба һогоон” гэһэн гурбалжан номой “Зугадагшад” гэһэн гаршагтай түрүүшын боти бэшэжэ захалба. 1993 ондо энэ ботиёо түгэсхэбэ. Имагтал 10 жэл үнгэрһэн хойно, 2003 ондо, “Зугадагшад” Буряад Республикын Болбосорол болон эрдэм ухаанай яаманай “Бэлиг” хэблэлдэ нара одоол хараһан байна. Энэл жэлдэ “Гурба һогоон” гэһэн гурбалжан ном бэшэгдэжэ дүүрэһэн юм. Мүн тэрэл “Бэлиг” хэблэлдэ 2005 ондо энэ гурбалжан номой “Сэлмэхэ тэнгэриин хаяа” гэһэн 2-дохи боти, 2006 ондо “Тэмсэлэй дүлэн соогуур” гэһэн 3-дахи боти хэблэгдэн гараба. Гурбалжан номой зарим бүлэгүүд (“Сэлмэхэ тэнгэриин хаяа”) “Буряад үнэн” сониндо, “Буряад үнэн” Хэблэлэй байшанай “Морин хуур” сэтгүүлдэ гараа һэн. Харин бүхы дээрээ “Гурба һогоон” Баатар Тумуновай бүридүүлһэн “Проза Великой степи” гэһэн гурбан ботито номой хоёрдохи ботидонь 2007 ондо “Республиканская типография” хэблэлээр хэблэгдэн гараһан юм. Харин гурбалжан номойнь үргэлжэлэл болоһон “Нэгэдхэгдэгшэд” гэһэн дүрбэдэхи ботиинь “Агын үнэн” хэблэлдэ 2008 ондо гараһанай һүүлээр дүрбэлжэн ном болотор үргэдхэгдэһэн болоно гээшэ.
“Гурба һогоон” гэһэн гурбалжан романиие Самбу Норжимаевай ехэхэн туйлалта гэһэн үндэр сэгнэлтэ уран зохёол шэнжэлэгшэд, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй докторнууд Саян Балданов, Елизавета Балданмаксарова гэгшэд үгэһэн байна. Гурбалжан түхэлтэй энэ зохёол соо XIX зуунай эсэсэй болон XX зуунай түрүүшын арбаад жэлнүүдэй үе харуулагдана гэбэл, Николай хан тайжын буряад нютагуудаар аяншалга, ород-япон дайн, хубисхал болон эрхэтэнэй дайн гэхэ мэтэ болоно. Тэрэл үеэр Агын талада боложо байгаа үйлэ хэрэгүүд Монгол, Манжуур, Хитад, Солонгос (Корей), Наран Улас (Япон) гэхэ зэргын оронуудай ажабайдалтай холбогдуулан шэнжэлэгдэнэ.
Тэрэшэлэн С. Норжимаевай баснинууд “Байгал” сэтгүүлдэ 1990 ондо, “Баалалтын замаар” гэһэн туужань “Байгал” сэтгүүлэй 1993 оной 3-5 дугарнуудта гараа һэн.
Эхин һургуули дүүргэһэнэй удаа Ага һууринда хоёр жэл соо һураба. Дайнай жэлнүүдтэ нютагайнгаа колхоздо хүдэлһэн. 1948 ондо Совет Армида татагдажа, тэндэһээ Благовещенскын сэрэгэй училищидэ эльгээгдээд, гурбан жэлэй үнгэрхэдэ, лейтенантын зэргэтэйгээр һуралсалаа дүүргэбэ. Примориин сэрэгэй тойрогто, Порт-Артурта (Хитад) алба хээ. 1955 ондо манай сэрэгүүдэй Порт-Артурһаа гаргагдахада, Белоруссиин сэрэгэй тойрогто албаяа үргэлжэлүүлбэ. Бэеын байдалаар албанһаа майор зэргэтэйгээр табигдажа, сэрэгэй пенсидэ гараһанай удаа Буряадай багшанарай училищидэ оробо, һүүлээрнь Буряадай хүдөө ажахын институдта һуража гараа һэн. Институт дүүргэһэнэй удаа телевиденидэ, Буряадай эрдэм-шэнжэлгын бүридэмэл институдта ажаллаба. Энэ үеэр түрүүшынь хоёр ном гараба: “Алтан үндэгэн” – баснинууд, “Үүдхэл” – рассказууд. Нэрэнь яһала суурхажа эхилээ һэн.
Тиигэжэ байтараа Ага нютагаа бусажа, “Улаан Одон” колхозой ахамад экономистаар, удаань Могойтын районой ахамад экономистаар ажаллаба. Бэрхэ мэргэжэлтэн Агын тойрогой түб һууринда уригдаад, пенсидэ гаратараа тойрогой ахамад экономистаар ажаллаа һэн. 1988 ондо пенсидэ гараад, “Гурба һогоон” гэһэн гурбалжан номой “Зугадагшад” гэһэн гаршагтай түрүүшын боти бэшэжэ захалба. 1993 ондо энэ ботиёо түгэсхэбэ. Имагтал 10 жэл үнгэрһэн хойно, 2003 ондо, “Зугадагшад” Буряад Республикын Болбосорол болон эрдэм ухаанай яаманай “Бэлиг” хэблэлдэ нара одоол хараһан байна. Энэл жэлдэ “Гурба һогоон” гэһэн гурбалжан ном бэшэгдэжэ дүүрэһэн юм. Мүн тэрэл “Бэлиг” хэблэлдэ 2005 ондо энэ гурбалжан номой “Сэлмэхэ тэнгэриин хаяа” гэһэн 2-дохи боти, 2006 ондо “Тэмсэлэй дүлэн соогуур” гэһэн 3-дахи боти хэблэгдэн гараба. Гурбалжан номой зарим бүлэгүүд (“Сэлмэхэ тэнгэриин хаяа”) “Буряад үнэн” сониндо, “Буряад үнэн” Хэблэлэй байшанай “Морин хуур” сэтгүүлдэ гараа һэн. Харин бүхы дээрээ “Гурба һогоон” Баатар Тумуновай бүридүүлһэн “Проза Великой степи” гэһэн гурбан ботито номой хоёрдохи ботидонь 2007 ондо “Республиканская типография” хэблэлээр хэблэгдэн гараһан юм. Харин гурбалжан номойнь үргэлжэлэл болоһон “Нэгэдхэгдэгшэд” гэһэн дүрбэдэхи ботиинь “Агын үнэн” хэблэлдэ 2008 ондо гараһанай һүүлээр дүрбэлжэн ном болотор үргэдхэгдэһэн болоно гээшэ.
“Гурба һогоон” гэһэн гурбалжан романиие Самбу Норжимаевай ехэхэн туйлалта гэһэн үндэр сэгнэлтэ уран зохёол шэнжэлэгшэд, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй докторнууд Саян Балданов, Елизавета Балданмаксарова гэгшэд үгэһэн байна. Гурбалжан түхэлтэй энэ зохёол соо XIX зуунай эсэсэй болон XX зуунай түрүүшын арбаад жэлнүүдэй үе харуулагдана гэбэл, Николай хан тайжын буряад нютагуудаар аяншалга, ород-япон дайн, хубисхал болон эрхэтэнэй дайн гэхэ мэтэ болоно. Тэрэл үеэр Агын талада боложо байгаа үйлэ хэрэгүүд Монгол, Манжуур, Хитад, Солонгос (Корей), Наран Улас (Япон) гэхэ зэргын оронуудай ажабайдалтай холбогдуулан шэнжэлэгдэнэ.
Тэрэшэлэн С. Норжимаевай баснинууд “Байгал” сэтгүүлдэ 1990 ондо, “Баалалтын замаар” гэһэн туужань “Байгал” сэтгүүлэй 1993 оной 3-5 дугарнуудта гараа һэн.