Шагжин Цырен

Цырен Галзутович Шагжин Буряадай АССР-эй Загарайн аймагай Хара-Шэбэр нютагта түрэһэн юм.

1933 ондо Хориин долоон жэлэй таряашан-залуушуулай һургуули дүүргээ. Һургуулида һуража байха үедэнь артистын абьяас элирэн гараһан юм: арадай дуунуудые һайнаар дууладаг, һайн дураараа нааданда хабаадалсаха дуратай байгаа. Тиимэһээ Улаан-Үдэ хотодо театрально-хүгжэмэй училищида ороод, дүүргэжэ гараһанайнгаа һүүлээр Буряадай хүгжэмтэ драмын театрай гол актёрнуудай бүридэлдэ оруулагдаһан юм.

1940 ондо Цырен Шагжин Москвада болоһон буряадай искусствын нэгэдэхи декадада хабаадалсаба. Сценэ дээрэ харуулһан зохёохы ажалайнгаа түлөө «Хүндэлэлэй тэмдэг» орденоор шагнагдаа бэлэй.

Цырен Шагжин театрта худэлжэ байха үе соогоо буряад ба ород совет авторнуудай зүжэгүүдтэ дала гаран роль наадаһан, «Пржевальский», «Ургын һалбарха үедэ», «Алитет хада руу ошобо» гэжэ кинофильмнүүдтэ буулгагдаһан байна.

Артист, режиссёр Ц. Шагжин Москвада болоһон Буряадай литература болон искусствын хоёрдохи Декадада хабаадалсаһан. Гэбэшье, Ц. Шагжинай драматург нэрэнь үлүү мэдээжэ юм. «Будамшуу» гэжэ шог зугаатай, ёгто зүжэгынь авторайнгаа нэрые илангаяа суурхуулаа һэн. Тэрэнь Буряадай гүрэнэй Х. Намсараевай нэрэмжэтэ драмын театрай тайзан дээрэ табигдахаһаа гадна, Москвада, Татарта, Яхадта, Хакассида, Тувада, Хальмагта, мүн Монголдо табигдаһан байна. «Түрүүшын жэл», «Һэшхэл», «Хабарай дуун», «Шүдхэртэй сүндүүг», «Тангариг», «Галта джунгли» гэжэ зүжэгүүдыень харагшад халуунаар хүлеэжэ абаа һэн. Ц. Шагжинай зүжэгүүд ород, монгол, болгар, латыш, татар, адыгей болон бусад олон хэлэнүүдтэ оршуулагданхай.

Цырен Шагжин баһа прозо бэшэдэг байгаа. Рассказ, повестьнуудай хэдэн cуглyyлбaринуyдыe бэшэжэ гаргаһан юм.

Ц. Г. Шагжин М. Горькиин нэрэмжэтэ Литературна институдай дэргэдэхи Дээдэ литературна курсада һуралсаа. 1952-1959 онуудта Буряад драмын, Буряадай оперо болон баледэй театрай ахамад режиссёроор хүдэлөө һэн.

Буряадай АССР-эй арадай артист, РСФСР-эй искусствын габьяата ажал ябуулагша гэһэн хүндэтэ нэрэ зэргэтэй.